Podstawowe Informacje

Brzustów (51°29'48"N i 20°9'31"E / 51.496667, 20.158611) to wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Inowłódz. Miejscowość położona jest pomiędzy drogą krajową 713 z Tomaszowa Mazowieckiego do Opoczna (Sługocice) a drogą krajową 726 z Inowłodza do Opoczna.

Zamiast wstępu

„Rzadko gdzie w kraju mamy tyle lasów i takie lasy jak w okolicach Sulejowa, Tomaszowa, Spały.”

Lasy te, zwane Puszczą Pilicką, przecina rzeka Pilica, w średniowieczu nosząca nazwę „Pilcza”. Płynie od wieków na północ, ale w okolicach Tomaszowa zmienia swój bieg i dalej zmierza na wschód. W tym łuku Pilicy osiedlali się nasi praprzodkowie, znajdując dogodne warunki do życia, które zapewniały im bogate lasy i płynąca przez nie rzeka.

„W odległości około trzech wiorst od Tomaszowa Rawskiego, na prawym brzegu Pilicy, a wiec już w powiecie Opoczyńskim (gub. Radoms.), rozciągają się lasy obrębu „Bugaj”. Brzeg rzeki jest tu stromy i dość malowniczy: tworzą go nagie skały piaskowca, a niektórych z nich widać wydrążone groty. Za jedną z tych skał pionowych, najbliżej brzegu położoną, bo zaledwie o parę kroków od rzeki przy zwykłym jej poziomie, na granicy lasów znajduje się kopalnia piaskowca, skąd dobywa się biały piasek dla hut i na inne użytki. Kopalnia znajduje się na pastwisku folwarku Smardzewice, w gminie Unewel. W lecie roku bieżącego [1899], do owej kopalni przez wąwóz, pomiędzy skałami wykuty, spostrzegłem sterczącą w wierzchniej warstwie ziemi, nad skałą, małą czarna skorupkę. Poruszyłem ją laską i wraz ze skorupką wypadły kości. Zacząłem wraz z towarzyszącym mi synkiem [Jerzy Stanisław ur. 21 lipca 1886 r. w Stoczkach] rozgrzebywać rękami ziemię. Zaraz też wyciągnęliśmy żelazny dziryt, doskonale zachowany, pokryty rdzą szlachetną. W tulejce tkwił gwóźdź. Potem znaleźliśmy umbo, leżące wierzchem, to jest szpicem do góry. (…) Ponieważ nie mieliśmy z sobą narzędzi do kopania, udaliśmy się do pobliskiego folwarku i zaopatrzeni tam w łopaty i motyki, jeszcze raz dokładnie przejrzeliśmy odkopalisko; jednak oprócz kilku skorup od urny i okruchów kości, nic więcej nie odszukaliśmy. (…) Rozpytywałem później okolicznych mieszkańców, czy przedtem czegoś podobnego nie znajdywano w tej miejscowości. Naiwni nasi chłopkowie odpowiadali na to, że przy kopaniu piasku natrafiali na garnki i stare jakieś żelastwo, ale pierwsze tłukli, a drugie rzucali napowrót w piasek: «bo to, proszę pana – dodawali – pewnie po złodziejach, którzy w lasach i pieczarach ukrywali się nieraz.» (…) Najstaranniej rozkopałem kopiec, w którym spodziewałem się odnaleźć grób. Istotnie kamienie mniejsze i wcale pokaźnej wielkości były tak ułożone, że nie mogło być wątpliwości co do znaczenia tego miejsca, zwłaszcza po odnalezieniu szczątków kości; wszakże zdaje mi się, że groby te – było ich kilka połączonych – zostały ongi zburzone; resztki bowiem kości były porozrzucane – np. w jednym grobie znalazłem okruchy czaszki na spodzie, a nad niemi sterczące prawie pionowo piszczele. Obok w drugim miejscu, gdzie kamienie nadzwyczaj starannie i fundamentalnie były ułożone, znalazłem tylko skorupki naczyń glinianych. W trzecim grobie położenie szkieletu było prawidłowe; znalazłem tam nożyk żelazny zupełnie zdeformowany, kolczyk bronzowy w kształcie spiralnego drucika i na spodzie strzałkę kamienną. (…) Cały w ogóle ten brzeg Pilicy godny jest poszukiwania, gdyż i w drugiem miejscu, w dół rzeki za Tomaszowem we wsi Podoba, znajdują się urny, z których jedną od wandalizmu włościan udało mi się ocalić. Gospodarz, który je przy kopaniu dołu na kartofle odnalazł, wszystkie rozbił w przekonaniu, że pochodzą od czarownika, który chciał krowę jego pozbawić mleka. Urna ta, którą mam, jest z gliny żółtej, lepiona w ręku. Druga była mała, koloru czerwonego, z popiołami i maleńką niedopaloną kosteczką. Leżała oddzielnie głęboko w piasku, dnem do góry. (…) Więcej...

SOŁECTWO BRZUSTÓW

Liczące obecnie 848 mieszkańców Sołectwo Brzustów w gminie Inowłódz swoim zasięgiem obejmuje obszar o powierzchni 24,91 km². Sołectwo obejmuje wieś Brzustów wraz z przysiółkami Kolonia I, Kolonia II, Kolonia III oraz Wzgórze. Więcej...

CIEKAWE MIEJSCA

CIEKAWE MIEJSCA